In september 2015 ontving ik van dhr. Crawfurd een prachtig en uniek fotoalbum uit Nederlands Indië met daarin 134 foto's. Een ver familielid (dhr. Theo Denninger) was de oorspronkelijke eigenaar van dit album. Dhr. Denninger overleed in 1989. Hij woonde en werkte vanaf de beginjaren (1924) van de bouw van Waterkrachtcentrale Lamadjan in Java en ook na de oorlog was hij aanwezig om uit de puinhopen weer opnieuw een waterkrachtwerk op te bouwen. De foto's die u hieronder ziet staan in de juiste volgorde. Je kunt het album dus verdelen in het tijdvak 1924-1934 en daarna het tijdvak 1949-1955.
WKW Lamadjan werd in 1924 gebouwd om de stroomvoorziening te regelen van o.a. Radiozendstation "Malabar", de Papierfabriek "Pandalarang" en de plaatsen Bandoeng, Tjimabi, Padalarang, Lamgang en Pengalengan. Samen met waterkrachtcentrale Plengan (Pengalengan) is Lamadjan de oudste waterkrachtcentrale van Indonesië.
In het begin van dit album zien we WKW Lamadjan in de jaren 20 van de vorige eeuw met mooie familie kiekjes, landschappen en ook veel foto's van de bouw van WKW Lamadjan, generatoren van Smit Slikkerveer en Heemaf, machines van Stork en schakelpanelen van de Heemaf. Later in het album zien we foto's van de wederopbouw van het Waterkrachtwerk dat veel te lijden heeft gehad van de opstand. Op 1 van de foto's zie je boven de schakelinrichting in de machinehal op de muur gekalkt staan. " Revolusi 17-08-1945". Ook zien we nog een aantal foto's van het vervoer van een Zwitserse transformator van Secheron Klik op de foto's om te vergroten.
Tijdvak 1924-1934, de bouw en uitbreidingen van Waterkrachtcentrale Lamadjan.
Prachtige foto's van WKW Lamadjan uit 1924. Rechts de schakelkast van de Heemaf.
Het eerste verkeerslicht in de wereld werd in 1868 in Londen geplaatst bij the Houses of Parliament op de hoek van de Bridge Street en New Palace Yard. De verkeerslichten waren niet voor het gewone verkeer maar om te zorgen dat de militaire politie kon oversteken. De eerste automatische verkeerslichten in Nederland stonden in Den Haag en werkten met neon ringen, afkomstig van de Heemaf fabrieken (1928).
De Laan van Meerdervoort in Den Haag, was al in de jaren twintig van de vorige eeuw een drukke verkeersader. Daarom experimenteerde de politie al tussen 1928 en 1930 op het kruispunt Laan van Meerdervoort - Anna Paulowna straat met automatische (elektrische) verkeerslichten van het fabricaat HEEMAF. Dit waren de zogenoemde HEEMAF-lichten maar leken niet op de tegenwoordige verkeerslichten.
Verkeerslichten van de Heemaf in Den Haag (1932). Bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.
Amsterdam had overigens de eerste verkeerslichten in Nederland - dus al voor 1928 - maar die waren zeker niet automatisch. Het was een elektrisch stopbord met verlichting die de verkeersagent met zijn handen moest bedienen. Jaren daarvoor stond er gewoon een verkeersregelaar met of zonder een bordje stop in zijn hand.het verkeer te regelen.
Ook Eindhoven had in 1929 al automatische verkeerslichten aangelegd (fabricaat Philips). Deze automatische verkeerssignalen voorzien van geluid werden geplaatst op de kruispunten Emma singel - Keizersgracht en Keizersgracht - Wal. Deze werden pas in 1931 in werking gesteld en werkten deels niet. (zie dit artikel).
Verkeerslicht op de kruising Laan van Meerdervoort/Anna Paulownastraat Den Haag. Licht op groen, 23-7-1932 , Bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.
Bron: Holec Historisch Genootschap
In 1901 vond de ingenieur Herbert Booth de stofzuiger uit. De zogenaamde "Booth Machine". De apparaten waren zwaar (50 kg) en werden gemonteerd op wagentjes die getrokken werden door paarden. Booth ging met de stofzuiger langs de deur, de machine bleef buiten staan en met een lange slang werd er binnen schoon gemaakt. Men had dus 2 mensen nodig om het apparaat te bedienen. Een stofzuiger was in die tijd alleen voor de zeer rijken te betalen.
Er kwamen al snel lichtere stofzuigers op de markt en later ook veel kleinere en hand zamere stofzuigers. Deze werden in de dertiger jaren een groot succes. Bijna de helft van alle Nederlanders had rond 1938 een stofzuiger in huis. Heemaf kon natuurlijk niet achter blijven en speelde daar handig op in met een mooi en kleurrijk vorm gegeven stofzuiger.
Hieronder een promo film van de Heemaf uit 1937.
4-8-1937 Heemaf stofzuiger met onderdelen.
27-8-1937 dhr. Sterckel verkoper van de eerste serie Heemaf stofzuigers.
Eind twintiger jaren van de vorige eeuw begon de Heemaf met het maken van stofzuigers met de onverwoestbare Heemaf motor. Op 1 juli 1938 kreeg men het predicaat "goedgekeurd door de Nederlandsche Vereeniging van Huisvrouwen". De stofzuiger werd dan ook zeer veel verkocht in Nederland vanwege de moderne look en degelijkheid van het apparaat. Heemaf pionierde ook door als eerste storingsvrije elektrische stofzuigers op de markt te brengen. Deze stoorde niet het radiosignaal.
Zij hadden in die tijd al een zeer goed gevoel voor commercie zoals je ziet in het promo filmpje uit 1938. Een filmpje met alles erop en eraan. Het enige wat zij toen misten was internet en e-mail. Bij deze is dat 79 jaar na dato alsnog geregeld, jammer genoeg zijn ze niet meer te bestellen, alleen via marktplaats kom je ze soms nog tegen.
1-1-1939, machine voor bewerken van stofzuigerbuizen.
Etalagekaart van de Heemaf stofzuiger. 17-1-1938
27-8-1938 Heemaf stofzuiger op tapijt.
Dhr. J. de Graaf stuurde ons deze mooie reclamefoto van een Heemaf stofzuiger.
Page 3 of 16
De Heemaf maakte veel reclame in kranten en technische bladen. Ook maakte men grappige reclame zoals onderstaande briefkaarten met een cartoon van de Heemaf zoals hier 2 voorbeelden te zien zijn. De SKA cartoon is gemaakt tussen 1925 en 1930 en die van het Heemaf lampje komt uit 1918/1919. De Duitse cartoon zou gemaakt kunnen zijn door de bekende striptekenaar Barend (Boy) ten Hove. Zie DEZE LINK. Boy ten Hove werkte tussen 1926 en 1929 als piepjong tekentalent bij de tekenafdeling van de Heemaf en de cartoon is gemaakt rond die tijd. Op zijn twintigste vertrok hij bij de Heemaf en werd hij een zeer bekende strip tekenaar van strips zoals Sjors en Sjimmie, Pietje Puk e.a.
Wie weet of deze cartoon getekend is door Boy ten Hove ? Reacties graag onder aan dit artikel of mail naar:
Bron: HHG
Write comment (1 Comment)
Mede mogelijk gemaakt door: 
De KB archiveert deze website als Digitaal Erfgoed in het kader van een charter van Unesco.
Contact gegevens:
HOLEC HISTORISCH GENOOTSCHAP
Binnenvaart 15
6642 CT Beuningen (Gelderland)
E-mail: info@holechistorie.nl
Mobiel: 06 19009274
