Op Marktplaats kocht ik een map met daarin een offerte aanvraag van de Koninklijke Hollandsche Lloyd voor Heemaf las aggregaten/lasomvormer uit 1932. Het was een offerte voor een zogenaamde lasagregaat, met daarbij de complete correspondentie, offerte, foto's en technische tekeningen in een map. Uiteindelijk ging de order voor de Heemaf niet door omdat de Hollandse Lloyd elders een goedkoper, kleiner en handzamer lasapparaat kon aanschaffen, waarschijnlijk een lasapparaat van Smit Lasch, in die tijd de grootste en meest bekende lasapparaten bouwer van Nederland.
De Koninklijke Hollandsche Lloyd (KHL) was een Nederlandse rederij gevestigd in Amsterdam die, inclusief veranderingen in naam en structuur, heeft bestaan tussen 1899 en 1981 en hoofdzakelijk diensten onderhield op de oostkust van Zuid-Amerika. In 1981 werd de KHL overgenomen door Nedlloyd. De Hollandsche Lloyd gebruikte de lasapparaten/ lasomvormers voor op zijn schepen en had deze ook nodig op zee, dus was een aggregaat wenselijk. Dit Heemaf model werd aangedreven door een Ford benzine Motor.
Elektrisch lassen door werknemer HEEMAF met lasomvormer bestaande uit SKA motor met aanlooptoestellen 15-01-1925 (Historisch Centrum Overijssel te Zwolle)
Er waren dus globaal 2 soorten las-apparaten en een aggregaat variant wanneer geen stroom in de buurt voorhanden was:
Las-omvormer (Heemaf)
Dat is een apparaat om te lassen, meestal een combinatie van een (diesel)motor + speciale generator, die gewoon op het elektriciteitsnet moest worden aangesloten . Een las-aggregaat is een een las-omvormer of lasapparaat dat onafhankelijk van het elektriciteitsnet werkt dus met een (diesel)motor. In het artikel wordt gesproken over een benzinemotor, maar dat doet niets aan het principe af. De benodigde energie wordt geleverd door de (diesel/benzine) motor. Die drijft een generator aan die met wat kunstgrepen (eventueel met nog een trafo) zorgt voor de stroom die nodig is voor het lassen. Als je ergens buiten zit of grote objecten hebt, is dit de enige oplossing om te voorkomen dat je lange en zware kabels nodig hebt naar de dichtstbijzijnde aansluiting op een elektriciteitsnet. Ook als je een zwak net hebt is zo iets dé oplossing. Vooral vroeger met 110 V netten trok een lastransformator wel eens te veel stroom. "Te velde" kan natuurlijk ook "op zee" zijn. Het elektriciteitsnet op een schip zal doorgaans te zwak geweest zijn om een lastransformator te voeden. Daarbij zou het ook de scheepsradio gestoord hebben.
Een las-transformator (Smit Lasch / Lincoln Smitweld)
Het elektrisch lasapparaat van Smit is eigenlijk een lastransformator die aan de ene zijde op het elektriciteitsnet wordt aan gesloten en aan de andere zijde de lasstroom levert. Heel handzaam maar je moet wel altijd een net-aansluiting van voldoende vermogen in de buurt hebben. Dat was in werkplaatsen meestal wel het geval. De lastransformator was natuurlijk ook veel goedkope dan een complete las-omvormer of aggregaat, waardoor er in de loop van de jaren veel meer van verkocht werden als de las-omvormer.
De Heemaf lasomvormers werden wereldwijd goed verkocht, maar uiteindelijk won het elektrisch lasapparaat van Smit. Deze was toch kleiner en handiger in het gebruik. Een mooi voorbeeld van deze lasomvormer vond ik op een historische website van de firma Junkers uit Duitsland. Zij gebruikten een HK 65 las-omvormer van de Heemaf in hun fabriek. Junkers & Co was een bekend Duits bedrijf dat zich al heel vroeg bezig hield met (gas)motoren, later ook in met gas badovens die men verkocht aan Bosch en die zorgden voor warm water in de badkamers van vele gezinnen in Duitsland. Ook in de luchtvaart was men een pionier. Fokker ontwierp samen met Junkers in 1917 vliegtuigen.
Bron: http://www.junkers.de/unternehmen/junkers
Ik vond nog een mooi filmfragment die op dit artikel aansluit. De werking van een Heemaf Laschomvormer uit 1925. Bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle
Een zestal lasomvormers elk bestaande uit SKA motor met aanlooptoestellen 15-051925 (bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle)
In 1924 werd in Amsterdam een elektrische lasomvormer gedemonstreerd aan boord van de SS " Zaanland" van de Koninklijke Hollandse Lloyd. Het lasapparaat was aangesloten op een aan boord aanwezige lichtdynamo van minimaal 8 kilowatt. Het apparaat werd in Nederland gefabriceerd door de H.E.E.M.A.F.
Bron: HHG / Wikepedia
Comments powered by CComment