Na de Tweede Wereldoorlog had de NS behoefte aan locomotieven die geschikt waren voor snelle personentreinen, maar ook voor zware goederentreinen. Steenkool was schaars en dus waren de elektrische treinen van de Heemaf uitermate geschikt voor dit project. De NS-loc serie 1200 is een elektrische locomotief die tussen 1952 en 1998 werd ingezet door de Nederlandse Spoorwegen, vanaf 1999 tot 2009 werd gebruikt door ACTS Nederland BV en sinds 2010 in zeer beperkte mate nog actief is bij EETC.
In 1952 werd de eerste elektrische locomotief van de 1200 serie door Heemaf en Werkspoor afgeleverd (1201). Op 9 januari 1952 kwamen de 1201, 1202 en 1203 in dienst. Andere modellen volgen de jaren daarop. Er werden er in totaal 25 gebouwd.
Tekening van de 1201 gemaakt door een trein fanaat, met de naam Henry ?
Hieronder ziet u een film uit 1951/1952 over de bouw en de eerste proefrit van deze locomotief.
FILM
Bron: Open beelden
Marshallplan
In april 1948 ondertekend de Amerikaanse president Truman het Marshallplan. Hiermee worden dollars en goederen ter beschikking gesteld ten behoeve van de wederopbouw in Europa. Dit leidde er toe dat tijdens het al lopende overleg tussen NS en Heemaf, de NS bereid is om 25 locomotieven te bestellen. In oktober 1948 wordt opdracht gegeven voor de bouw van 25 locomotieven naar Amerikaans ontwerp. Oorspronkelijk hadden er 75 gebouwd moeten worden, maar doordat Nederland een overeenkomst had met Frankrijk over de levering van binnenvaartschepen, werden de overige 50 locomotieven niet besteld. Deze overeenkomst vereiste een tegen bestelling bij de Franse industrie. Dit werden in totaal 60 locomotieven van de series 1100 en 1300. Later werden er in totaal 75 stuks van deze series besteld.
De locomotieven zijn gebouwd door Heemaf Hengelo als hoofdaannemer, samen met Westinghouse waren zij verantwoordelijk voor het elektrische gedeelte. Het mechanische deel werd door Werkspoor Utrecht en Baldwin gebouwd. De draaistellen zijn door het Amerikaanse General Steel gegoten en het ontwerp was Amerikaans (Baldwin/Westinghouse).
Opening met als spreker, directeur Keus van de Heemaf.
De feestelijke opening van de eerste trein van de 1200 serie bij de Heemaf in 1952.
Foto: HCO Zwolle / H.H.G.
Dienst
De 25 locomotieven serie 1200 werden besteld in 1949 en afgeleverd in 1952-1953. In het begin van de jaren tachtig ondergingen de 1200-en een levensduurverlenging, zodat zij nog zeker tien jaar meekonden.
Gedurende hun diensttijd bij de NS zijn er geen locomotieven gesneuveld door ongevallen, zodat alle 25 exemplaren een leeftijd van meer dan veertig jaar bereikten. Zij deden dienst voor diverse treinsoorten, maar vooral voor de zwaardere reizigerstreinen. In 1998 gingen de laatste 1200-en bij de NS buiten dienst.
Betrouwbaar
De 1200-en stonden bekend als betrouwbare en degelijke locomotieven. Deze goede reputatie werd hoofdzakelijk bereikt dankzij het simpele technisch ontwerp van de elektrische installatie, zonder de gebruikelijke snelschakelaar. Bij de 1200 paste men een eenvoudige, maar dikke smeltveiligheid toe ten einde de gehele hoogspanningsinstallatie tegen te hoge stroomspanning te beveiligen.
Kunstwerk van de NS loc 1200, bron: Spoorwegmuseum
ACTS
De kwaliteit van de locs werd ook bevestigd door het feit dat na de buitendienststelling door de NS nog vijf exemplaren vanaf 1999 tot en met 2009 een nieuwe loopbaan vonden bij ACTS, waar ze met een leeftijd van meer dan een halve eeuw nog in bedrijf waren. Men heeft de locs letterlijk van de sloop gered. De EETC heeft nog 3 modellen van de 1200 serie in dienst, die soms nog worden ingezet. Vanaf 1 juli 2010 rijden de machines met leeg materieel tussen station Amsterdam C en opstelterrein Watergraafsmeer (in Amsterdam). Af en toe komen ze met extra treinen buiten de hoofdstad.
Museumlocs
De 1202 is bewaard in de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum en is weer Berlijns blauw geschilderd, terwijl ook de 1201 voor museumdoeleinden bewaard is gebleven bij de Werkgroep 1501/KLOK. De 1201 is inmiddels in de oorspronkelijke turquoise uitvoering teruggebracht. Het museum bezit ook nog loc 1211, die dienst doet als plukloc voor reserveonderdelen.
Foto van de 1202 gemaakt door Rudo Hermsen bij Spoorwegmuseum in 2011
De 1201 heeft in 2011 weer de originele groene kleur gekregen. Foto: www.werkgroep1501.nl,
Bron: Wikipedia, HHG, werkgroep1501, Spoorwegmuseum
Comments powered by CComment